Nhà đầu tư chứng khoán đừng "vội mừng" khi Fed hạ lãi suất

Giới đầu tư toàn cầu đang hồi hộp chờ đợi quyết định lãi suất từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong cuộc họp kéo dài từ 16-17/9, dự kiến công bố vào rạng sáng 18/9. Theo đó, nhiều dự báo Fed sẽ hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp tuần này, đưa ra mức giảm đầu tiên kể từ tháng 12 năm ngoái.

Trong giới đầu tư, câu hỏi "Fed giảm lãi suất thì chứng khoán sẽ tăng hay giảm?" tưởng như đơn giản, thậm chí có phần ngô nghê, bởi phần lớn nhà đầu tư đều coi việc hạ lãi suất là tín hiệu tích cực giúp thị trường tăng mạnh. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng thuận chiều như kỳ vọng, vì lãi suất không phải yếu tố duy nhất quyết định xu hướng thị trường.

Theo ông Trương Đắc Nguyên - Giám đốc đầu tư Công ty Cổ phần Blue Horizon , lãi suất FED là mức lãi suất điều hành của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vay vốn toàn cầu và định hướng dòng tiền trên thị trường tài chính.

Trong hơn 20 năm qua, có ít nhất 4 chu kỳ lớn mà chứng khoán không phản ứng như kỳ vọng sau các đợt điều chỉnh lãi suất của Fed.

Nhìn lại giai đoạn 2007-2008, Fed hạ lãi suất mạnh từ 5% về gần 0% trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, cả Dow Jones và VN-Index đều lao dốc mạnh, bất chấp việc dòng tiền rẻ được bơm vào hệ thống. Điều này cho thấy khi đối diện vấn đề nghiêm trọng, dù FED giảm lãi suất cũng không thể khiến chứng khoán ngược chiều tăng.

Tiếp đến là giai đoạn 2010 – 2015 - một giai đoạn được coi là “chữa lành” khi FED giữ lãi suất 0% trong 6 năm để hỗ trợ phục hồi nền kinh tế. Dù vậy, thị trường không có bước tăng trưởng đáng kể, phản ánh giai đoạn "trị liệu" kéo dài mà niềm tin thị trường vẫn yếu. Như vậy có thể thấy khi không có vấn đề lớn, thị trường cũng không tăng mạnh dù trong môi trường lãi suất thấp.

Giai đoạn 2015-2018, FED bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất chậm rãi và có kiểm soát từ mức 0% lên 2,5%, Dow Jones và VN-Index mới bắt đầu chu kỳ tăng trưởng mạnh. Đến năm 2019, kịch bản khủng hoảng năm 2007 lặp lại khiến Fed phải hạ lãi suất, song chứng khoán toàn cầu lại rơi vào điều chỉnh.

Gần đây nhất, trong năm 2022, Fed buộc phải tăng lãi suất mạnh tay từ 0,25% lên hơn 5% để kiềm chế lạm phát sau đại dịch COVID-19. Dù Dow Jones giảm mạnh ban đầu, nhưng đã phục hồi và vượt đỉnh vào giữa năm 2023, cho thấy thị trường có thể thích nghi và tăng trưởng ngay cả trong môi trường lãi suất cao. Ngược lại, thị trường Việt Nam lại chịu tác động kép từ yếu tố toàn cầu và các vấn đề nội tại, khiến đà phục hồi bị kìm hãm kéo dài.

Do đó, lãi suất chỉ là một phần trong bức tranh lớn. Thị trường chứng khoán có tăng hay không còn phụ thuộc vào (1) Ngữ cảnh kinh tế khi chính sách được ban hành; (2) Tốc độ điều chỉnh lãi suất (đột ngột hay dần dần); (3) Tâm lý nhà đầu tư và phản ứng lan tỏa; (4) Kỳ vọng về kết quả kinh doanh và triển vọng vĩ mô.

Nhiều nhà đầu tư giàu kinh nghiệm cho rằng, thay vì cố gắng đoán trước lãi suất tăng hay giảm, điều quan trọng là phân tích ngữ cảnh đi kèm và phản ứng của thị trường sau đó.

“Nếu Fed sắp hạ lãi suất, tôi sẽ không tự mặc định đó là tín hiệu tích cực mà chờ xem liệu có một vấn đề kinh tế lớn nào đang ẩn sau quyết định đó hay không. Thị trường không nhất thiết tăng khi lãi suất giảm và cũng không luôn giảm khi lãi suất tăng. Yếu tố then chốt là bối cảnh, tốc độ điều chỉnh và kỳ vọng nhà đầu tư. Và có lẽ, kịch bản tốt nhất không phải là lãi suất giảm, mà là khi lãi suất được giữ ở mức ổn định, phản ánh sự bình thường hóa và ổn định của nền kinh tế”, ông Nguyên chia sẻ.